Odpowiadasz na:

Re: Szukam rowerzysty bandyty

używanie słowa " bandyta " to chyba tak na wyrost, tu raczej pasuje wandal chuligan , Słowa banda i bandyta są zapożyczeniami z języka włoskiego, przy czym banda ma XVIII-wieczną dokumentację... rozwiń

używanie słowa " bandyta " to chyba tak na wyrost, tu raczej pasuje wandal chuligan , Słowa banda i bandyta są zapożyczeniami z języka włoskiego, przy czym banda ma XVIII-wieczną dokumentację tekstową, bandyta dopiero XIX-wieczną (lecz w pierwotnej postaci bandyt jest już zapisany w XVI w.).
Z analizy zapisów słownikowych wynika, że początkowo wyraz banda był neutralny pod względem ekspresywnym i oznaczał 'zespół ludzi, gromadę osób połączonych wspólnym celem', por. Zadanie to jest Epikura, czyli Metrodora, albo też innego tejże bandy, Bandę gachów przy sobie włóczyła (oba cytaty pochodzą ze słownika S. B. Lindego). Następnie wyraz uzyskiwał nacechowanie emocjonalne, negatywne, pejoratywne 'zgraja, szajka', a później również pozytywne 'paczka, grupa ludzi zżytych z sobą'. Uzyskiwał też znaczenia specjalistyczne: 'orkiestra biorąca udział w widowisku teatralnym' oraz 'orkiestra wojskowa'. Wszystkie te znaczenia są związane z włos. banda 'oddział wojska z własnym sztandarem'.
Wyraz banda ma też wiele znaczeń nieosobowych, m.in.: 'ogrodzenie torów wyścigowych, saneczkowych, lodowisk', 'brzeg statku', 'listwa stołu bilardowego', a w gwarach są również poświadczone znaczenia 'belka sufitowa', 'wstęga, wstążka, kokarda'. Są to w polszczyźnie neosemantyzmy ukształtowane pod wpływem niem. Bande i fr. bande.
Wyraz bandyta 'zbój', wcześniej występujący w formie bandyt, to zapożyczenie z włos. bandito (od bando 'głoszenie, wyjęcie spod prawa) 'wyjęty spod prawa; banita', zapewne za pośrednictwem niem. Bandit.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski