Widok
Jakie konsekwencje grożą pracodawcy za nielegalne zatrudnienie?
Jakie konsekwencje grożą pracodawcy za nielegalne zatrudnienie?
Jeżeli inspektor pracy stwierdzi brak umowy o pracę na piśmie (tj. niepotwierdzenie pracownikowi takiej umowy w formie pisemnej – najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika), nakłada na osobę odpowiedzialną mandat karny.
Wysokość mandatu może oscylować w granicach od 1.000 do 2.000 zł, wyjątkowo – w razie tzw. recydywy, może on sięgnąć 5000 zł. Inspektor ma też prawo, zamiast stosowania postępowania mandatowego, skierować wniosek o ukaranie do sądu, który orzeka grzywnę do 30.000 zł.
W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia inspektorzy pracy PIP są uprawnieni odpowiednio do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
W przypadku gdy wypłata wynagrodzenia nie jest jednoznaczna, wówczas właściwym do rozstrzygnięcia tej kwestii jest Sąd Pracy.
Z kolei brak zgłoszenia osoby zatrudnionej (np. pracownika) lub wykonującej inną pracę zarobkową (np. zleceniobiorcy) do ubezpieczenia społecznego nie jest wykroczeniem sankcjonowanym przez organy Państwowej Inspekcji Pracy. W razie stwierdzenia takiej sytuacji inspektor pracy powiadamia właściwy urząd, tj. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który wdraża stosowną procedurę.
Należy jednak zaznaczyć, że niedopełnienie obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego może zostać przez inspektora pracy potraktowane także jako wykroczenie z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, czyli jako niezgłoszenie wymaganych danych mających wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy. Inspektor składa wówczas wniosek o ukaranie do sądu, a osobie odpowiedzialnej grozi kara grzywny niemniejszej niż 3.000 zł.
Ponadto, inspektor pracy powiadamia w takim wypadku prokuraturę, o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 219 Kodeksu karnego: Kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Niezależnie od powyższych konsekwencji dotyczących wykroczeń, inspektor pracy kieruje wystąpienie do podmiotu kontrolowanego, w którym zobowiązuje go do usunięcia nieprawidłowości, względnie do respektowania odpowiednich przepisów.
Ponadto właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy, tj. inspektor pracy lub okręgowy inspektor pracy, zawiadamia o naruszeniu przepisów prawa właściwe organy, a w szczególności urząd kontroli skarbowej – o naruszeniu przepisów prawa podatkowego. Należy bowiem zdawać sobie sprawę, że zatrudnienie „na czarno” wiąże się też zwykle z nieodprowadzaniem należności podatkowych i działaniem na szkodę skarbu państwa.
Ważne! Nielegalne zatrudnianie działa przede wszystkim na szkodę tych przedsiębiorców, którzy w sposób zgodny z prawem odprowadzają wszystkie należne świadczenia pracownicze i ponoszą z tego tytułu określone koszty. Są oni narażeni na nieuczciwą konkurencję ze strony tych, którzy niedopełniają swoich obowiązków, próbując zaoszczędzić na prowadzonej działalności i zatrudnionych pracownikach.
Jeżeli inspektor pracy stwierdzi brak umowy o pracę na piśmie (tj. niepotwierdzenie pracownikowi takiej umowy w formie pisemnej – najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika), nakłada na osobę odpowiedzialną mandat karny.
Wysokość mandatu może oscylować w granicach od 1.000 do 2.000 zł, wyjątkowo – w razie tzw. recydywy, może on sięgnąć 5000 zł. Inspektor ma też prawo, zamiast stosowania postępowania mandatowego, skierować wniosek o ukaranie do sądu, który orzeka grzywnę do 30.000 zł.
W razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia inspektorzy pracy PIP są uprawnieni odpowiednio do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
W przypadku gdy wypłata wynagrodzenia nie jest jednoznaczna, wówczas właściwym do rozstrzygnięcia tej kwestii jest Sąd Pracy.
Z kolei brak zgłoszenia osoby zatrudnionej (np. pracownika) lub wykonującej inną pracę zarobkową (np. zleceniobiorcy) do ubezpieczenia społecznego nie jest wykroczeniem sankcjonowanym przez organy Państwowej Inspekcji Pracy. W razie stwierdzenia takiej sytuacji inspektor pracy powiadamia właściwy urząd, tj. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który wdraża stosowną procedurę.
Należy jednak zaznaczyć, że niedopełnienie obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego może zostać przez inspektora pracy potraktowane także jako wykroczenie z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, czyli jako niezgłoszenie wymaganych danych mających wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy. Inspektor składa wówczas wniosek o ukaranie do sądu, a osobie odpowiedzialnej grozi kara grzywny niemniejszej niż 3.000 zł.
Ponadto, inspektor pracy powiadamia w takim wypadku prokuraturę, o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 219 Kodeksu karnego: Kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Niezależnie od powyższych konsekwencji dotyczących wykroczeń, inspektor pracy kieruje wystąpienie do podmiotu kontrolowanego, w którym zobowiązuje go do usunięcia nieprawidłowości, względnie do respektowania odpowiednich przepisów.
Ponadto właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy, tj. inspektor pracy lub okręgowy inspektor pracy, zawiadamia o naruszeniu przepisów prawa właściwe organy, a w szczególności urząd kontroli skarbowej – o naruszeniu przepisów prawa podatkowego. Należy bowiem zdawać sobie sprawę, że zatrudnienie „na czarno” wiąże się też zwykle z nieodprowadzaniem należności podatkowych i działaniem na szkodę skarbu państwa.
Ważne! Nielegalne zatrudnianie działa przede wszystkim na szkodę tych przedsiębiorców, którzy w sposób zgodny z prawem odprowadzają wszystkie należne świadczenia pracownicze i ponoszą z tego tytułu określone koszty. Są oni narażeni na nieuczciwą konkurencję ze strony tych, którzy niedopełniają swoich obowiązków, próbując zaoszczędzić na prowadzonej działalności i zatrudnionych pracownikach.